Co to jest uraz zewnętrzny krtani i jakie są jego przyczyny?
Urazy zewnętrzne krtani powstają w wyniku uderzenia z dużą siłą, takiego jak wypadki komunikacyjne, pobicia (tak zwane urazy tępe) lub mogą być skutkiem działania narzędzia ostrego lub broni palnej (urazy ostre). Są poważnymi obrażeniami często zagrażającymi życiu. Bardzo ważne jest ich wczesne rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego postępowania, a także zabezpieczenie sąsiadujących z krtanią struktur anatomicznych, które również mogły ulec urazowi. Urazy krtani mogą być bardzo niebezpieczne i stanowić zagrożenie życia.
Jak często występuje uraz zewnętrzny krtani?
Urazy krtani są dość częste i stanowią 9% wszystkich urazów ciała.
Jak się objawia uraz zewnętrzny krtani?
Objawy urazu krtani zależą od czynnika wywołującego uraz. Nie zawsze nasilenie dolegliwości odpowiada ciężkości urazu. Urazy krtani wywołują następujące objawy: duszność, ból, zaburzenia głosu, uporczywy kaszel, chrypkę, odmę podskórną szyi, ból podczas przełykania pokarmów, ślinotok, obrzęk tkanek szyi, przemieszczenie krtani, wylewy krwawe na przedniej powierzchni szyi.
Co robić w razie wystąpienia urazu zewnętrznego krtani?
Pacjent z urazem zewnętrznym krtani może być w stanie bezpośredniego zagrożenia życia, dlatego konieczne jest natychmiastowe wezwanie pogotowia ratunkowego i transport do szpitala.
Jak lekarz stawia diagnozę urazu krtani?
Podstawowe znaczenie ma wywiad dotyczący okoliczności wystąpienia urazu, często ze względu na stan pacjenta informacje pochodzą od osób trzecich, np. świadków wypadku. Często diagnostyka przeprowadzana jest dopiero po ustabilizowaniu stanu chorego. Obejmuje ona: wywiad (w miarę możliwości), badanie palpacyjne szyi, laryngoskopię pośrednią i bezpośrednią, fiberoskopię, badania radiologiczne (RTG klatki piersiowej, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny). Niezbędna jest również ocena narządów sąsiadujących z krtanią, które również mogły ulec urazowi (m.in. przełyk i gardło dolne).
Do klasyfikacji ciężkości uszkodzenia służy skala Schaefera. Wyróżnia 5 grup, gdzie grupa pierwsza obejmuje niewielkie krwiaki, natomiast grupa piąta całkowite oderwanie krtani od tchawicy. Skala pozwala wybrać lekarzowi odpowiedni sposób leczenia.
Jakie są sposoby leczenia urazu krtani?
Pacjent, który doznał urazu krtani zawsze wymaga hospitalizacji. U pacjenta po urazie krtani podstawowe znaczenie ma utrzymanie drożności górnych dróg oddechowych, zatrzymanie krwawienia oraz zabezpieczenie kręgosłupa szyjnego. W razie narastania duszności, w przypadku rozległych urazów, nie zawsze możliwa jest intubacja. Wprowadzenie rurki intubacyjnej mogłoby powiększyć uraz. Dlatego w przypadku znacznej duszności wykonuje się tracheotomię (zabieg polegający na otwarciu przedniej ściany tchawicy i wprowadzeniu rurki do światła dróg oddechowych).
Specyficzne metody leczenia zależą od czynnika, który spowodował uraz. Urazy zaliczane do grupy pierwszej (niewielki krwiak wewnątrzkrtaniowy) lub drugiej (obrzęk, krwiak, złamania chrząstek bez przemieszczenia) mogą być leczone farmakologicznie. Terapia obejmuje glikokortykosteroidy i antybiotyki. Leczenie operacyjne oraz tracheotomia są wskazane w urazach zaliczanych do grupy trzeciej i czwartej. Grupa trzecia obejmuje rozerwanie krtani oraz niestabilne złamania, natomiast do grupy czwartej zalicza się masywny obrzęk tkanek, rozległe urazy. W przypadku całkowitego oderwania krtani od tchawicy (grupa piąta) operacja bywa nieraz bardzo trudna. Na szczęście urazy należące do tej grupy występują najrzadziej.