Co to jest ciało obce w krtani i jakie są jego przyczyny?
Krtań narażona jest na wniknięcie i uwięźnięcie ciała obcego. Dzięki swojemu bogatemu unerwieniu krtań szybko reaguje na podrażnienie wywołane ciałem obcym. Gwałtowny kaszel w większości przypadków powoduje wykrztuszenie ciała obcego. Niekiedy dochodzi jednak do zaaspirowania ciała obcego do dolnych dróg oddechowych (zwykle do prawego oskrzela głównego). Problem urazów wywołanych ciałami obcymi w krtani jest spotykany często w niektórych grupach chorych. Narażone na tego typu urazy są dzieci, osoby z chorobami psychiatrycznymi, pacjenci z chorobami ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, które powodują zaburzenia funkcji obronnej krtani i gardła, osoby starsze z protezami zębowymi oraz chorzy ze zmianami organicznymi w obrębie gardła lub przełyku. Najczęstszym ciałem obcym jest kęs pokarmowy.
Jak się objawia ciało obce w krtani?
Objawy zależą od rodzaju ciała obcego, jego wielkości, konsystencji oraz od miejsca, w którym się zatrzymało. Duże przedmioty powodują gwałtownie występującą duszność, podczas gdy mniejsze objawiają się nagłym kaszlem. Ostre ciała obce (ości, igły, szpilki) oprócz duszności mogą doprowadzać do krwioplucia, odmy śródpiersiowej lub podskórnej. Pacjent skarży się na ból zlokalizowany na szyi lub w klatce piersiowej, ból podczas przełykania.
Co robić w razie wystąpienia objawów ciała obcego w krtani?
Każdy pacjent z ciałem obcym w krtani jest traktowany jak osoba z zagrożeniem życia i wymaga więc natychmiastowej pomocy. Niezbędny jest jak najszybszy transport do szpitala, najlepiej na ostry dyżur laryngologiczny. Nie wolno próbować samemu wydobyć ciała obcego, bo może to doprowadzić do przemieszczenia w dolne partie krtani i całkowitego zamknięcia jej światła. Choremu można pomóc poprzez pochylenie go do przodu oraz uderzanie w plecy bądź manewr Heimlicha (gwałtowny ucisk na dolne partie klatki piersiowej i nadbrzusza). Część lekarzy podchodzi jednak do tych sposobów dość sceptycznie. Wykonane w niewłaściwy sposób również mogą doprowadzić do przemieszczenia lub zaklinowania ciała obcego.
Jak lekarz stawia diagnozę ciała obcego w krtani?
Aspiracja ciała obcego do krtani jest stanem nagłym, dlatego lekarz zazwyczaj stawia diagnozę na podstawie wywiadu (często informacji uzyskanych od świadków zdarzenia) i badania przedmiotowego. Jeśli ciało obce przesunęło się do oskrzela, badaniem pomocniczym jest RTG klatki piersiowej. Po usunięciu ciała obcego konieczna jest ocena laryngologiczna zakresu urazu krtani.
Jakie są sposoby leczenia ciała obcego w krtani?
Leczenie polega na usunięciu ciała obcego za pomocą laryngoskopii bezpośredniej lub pośredniej. Jeśli duszność ma znaczne nasilenie, konieczne może okazać się wykonanie tracheotomii. Po usunięciu ciała obcego konieczna jest obserwacja pacjenta w celu oceny zakresu urazu spowodowanego zalegającym przedmiotem, a także ewentualnych powikłań (obrzęk krtani).