Zaburzenia mowy dotykają średnio 30% populacji. Jak rozpoznać, że dziecko może mieć problemy? Kiedy udać się do logopedy? Jak przebiega terapia?
Największą grupę zaburzeń mowy stanowią wady artykulacyjne. Zaburzenia te, określane mianem dyslalii, dotyczą wymawiania jednej, wielu lub nawet wszystkich głosek. W tym ostatnim przypadku w wypowiedzi pozostaje rytm i melodia, jednak mowa jest zatarta i mało zrozumiała lub nawet zupełnie niezrozumiała. W obrębie dyslalii wyróżnia się ponadto wszelkiego rodzaju seplenienia, rerania, nieprawidłową wymowę głosek k, g, bezdźwięczność i inne odchylenia od normalnej artykulacji. Zaburzenia i wady wymowy przyczyniają się do niepowodzeń w szkole – dzieci z trudem sobie radzą z nauką czytania i pisania, źle wymawiają poznawane głoski, niepoprawnie nazywają i zapisują litery, a potem źle je odczytują.
Kiedy zdecydować się na wizytę u logopedy?
Odpowiedź na to pytanie jest prosta – zawsze wtedy, kiedy nie jesteśmy pewni, czy dziecko mówi prawidłowo bądź zauważymy jego problemy z wymową. Z wizytą nie można zwlekać. Im wcześniej logopeda zdiagnozuje ewentualną wadę, tym łatwiej będzie ją skorygować. Rodzice i opiekunowie powinni zwrócić uwagę zwłaszcza na następujące objawy:
- dwulatek wypowiada tylko pojedyncze słowa bądź w ogóle nie mówi
- dziecko pod koniec 3. rż. nie wymawia którejkolwiek z samogłosek ustnych: a, o, u, e, i, y
- dziecko po ukończeniu 4. rż. zamienia głoski dźwięczne na bezdźwięczne: „d” na „t” (np. zamiast domek mówi tomek), „w” na „f” (zamiast woda mówi fota), „g” na „k” (zamiast głowa mówi kłowa), „b” na „p” (zamiast buda mówi puta)
- dziecko nie wypowiada się płynnie – zjawisko częste u trzy-, czterolatków, które chcą coś szybko powiedzieć, a narządy artykulacyjne odmawiają im posłuszeństwa
- sześciolatek nie wypowiada poprawnie wszystkich głosek
- starsze dziecko, sześcio-, siedmioletnie mówi niewyraźnie i niegramatycznie
- dziecko zniekształca głoski, np. wymawia „r” gardłowo. Trzeba wiedzieć, że zastępowanie głosek trudniejszych głoskami łatwiejszymi nie jest wadą, ale swoistą cechą rozwoju mowy. Jeżeli jednak podczas wymawiania trudnej głoski dziecko nie zastępuje jej inną znaną w języku polskim, ale używa „obcego” dla nas dźwięku, wówczas warto zanotować sobie słowa, w przypadku których to się zdarza
- gdy podejrzewamy, że przyczyną problemów ze rozumieniem mowy mogą być problemy ze słuchem
- dziecko mówi przez nos, oddychając ustami; język układa się wtedy w nienaturalnej pozycji, musi bowiem zrobić miejsce strumieniowi powietrza; w takiej sytuacji dziecko może mieć problem z wymawianiem niektórych głosek
- dziecko mówiąc, wsuwa język między zęby albo specjalista stwierdził u niego wadę zgryzu
- dziecko jest alergikiem, co ogranicza kształtowanie się prawidłowego toru oddechowego.
Terapia logopedyczna
Zajęcia logopedyczne powinny się odbywać przynajmniej raz w tygodniu. Jednak rodzice cały czas powinni zwracać uwagę na wadliwe, nawykowe wzorce mowy swoich dzieci i starać się je eliminować. Cierpliwość, łagodność i wyrozumiałość ze strony rodziców to niezbędny warunek uzyskania oczekiwanych rezultatów. Regularna praca z logopedą i systematyczne ćwiczenia wykonywane w domu powinny pozwolić na wyeliminowanie wady w ciągu roku.
Placówki Centrum Słuchu i Mowy Medincus oferują kompleksową opiekę logopedyczną – terapię indywidualną dla dzieci i dorosłych, dostęp do najnowszych rozwiązań i terapii, jak np. SPPS metodą Skarżyńskiego, terapia metodą Tomatisa czy programy multimedialne. Warto zapamiętać: dobra terapia logopedyczna to gwarancja efektów, które zostają na całe życie.
