W Polsce konieczne są zmiany prawne, które zapewnią osobom głuchym dostępność tłumaczy języka migowego w przychodniach i szpitalach - mówi Krzysztof Kotyniewicz, sekretarz Zarządu Głównego Polskiego Związku Głuchych.
Adam Chabiński: Jakie są największe problemy osób głuchych?
Krzysztof Kotyniewicz: Osoby głuche najczęściej napotykają na bariery związane z prawem do używania języka naturalnego w tym przypadku polskiego języka migowego. Musimy pamiętać, że język polski dla osób głuchych jest językiem drugim. Jednym z głównych problemów jest dostęp do tłumaczy języka migowego. Ustawa o języku migowym określa dostęp do tłumacza języka migowego w jednostkach administracji publicznej, a nie określa już np. w placówkach służby zdrowia, wojewódzkich ośrodkach ruchu drogowego itp. W związku z tym osoby głuche muszą same organizować i pokrywać koszty tłumacza. Nie zawsze udaje się pozyskać dotację na ten cel. Dobrym rozwiązaniem jako usługi wspierającej jest dostęp do wideotłumacza i tłumacza on-line, dzięki czemu osoby głuche mogą porozumieć się z osobami słyszącymi.
Kolejną barierą, która powoduje, że osoby głuche pozostają na marginesie życia społecznego i zawodowego jest ograniczony dostęp do informacji publicznej.
Obecnie głusi obywatele Polski nie mogą uczyć się w szkołach, gdzie prowadzona jest edukacja dwujęzyczna, nie mogą studiować na wybranych kierunkach studiów, nie mogą być wykwalifikowanymi pracownikami, nie mogą być świadomymi obywatelami. Pozostając poza informacją, stają się osobami, dla których polityka państwa, rzeczywistość prawna oraz zasady funkcjonowania państwa są niezrozumiałe a wręcz obce.
Gdzie najczęściej napotykają na problemy?
Osoby głuche najczęściej napotykają na problemy w kontaktach ze służbą zdrowia, ze względu na brak tłumaczy języka migowego. W sytuacjach zagrożenia życia bardzo rzadko udaje się „ściągnąć” tłumacza języka migowego. W Polsce również nadal nie ma zintegrowanego ogólnopolskiego systemu powiadamiania ratunkowego. Poza tym nie wszystkie placówki administracji publicznej postępują zgodnie z zapisami zawartymi w ustawie o języku migowym.
W jaki sposób można tym osobom ułatwić codzienność?
Osobom głuchym znacznie możemy ułatwić codzienność poprzez zapewnienie dostępności do komunikacji w języku migowym.
Co jest najbardziej potrzebne, jeśli chodzi o opiekę zdrowotną?
Dostępność tłumaczy języka migowego. Nie może być przecież sytuacji, kiedy to lekarz odmawia przyjęcia głuchego pacjenta, w przypadku gdy pacjent ten nie przyjdzie z tłumaczem języka migowego.
Czym się różni codzienność osób niesłyszących od osób słyszących?
Poza codziennym pokonywaniem barier związanych z dostępnością do informacji i obawami o przyszłość i utrzymanie bądź znalezienie pracy, zwykły dzień nie różni się w znacznym stopniu od codzienności osób słyszących.
Jakie powinny być rozwiązania systemowe ułatwiające życie osobom głuchym?
Konieczna jest nowelizacja ustawy o języku migowym i innych środkach komunikowania się – w taki sposób, aby zapewnić dostępność tłumacza języka migowego we wszystkich placówkach publicznych w tym m.in. WORD-ach, placówkach służby zdrowia, instytucjach samorządowych realizujących cele publiczne.
Kolejną kwestią jest zmiana przepisów umożliwiających osobom głuchym ubieganie się o uprawnienia kierowcy zawodowego. Można również wspomnieć o wprowadzeniu edukacji dwujęzycznej do nauczania głuchych uczniów, a także wcieleniu w życie zapisów Konwencji Praw Osób Niepełnosprawnych.
Dodam tylko, że aby zwiększyć świadomość społeczeństwa o osobach głuchych z okazji Międzynarodowego Dnia Głuchych, który w tym roku przypada na 25 września Polski Związek Głuchych rozpocznie wyjątkową kampanię „Polska zamienia się w słuch”, w którą zaangażują się największe stacje telewizyjne, tytuły prasowe, dziennikarze, celebryci i blogerzy. Po raz pierwszy w kampanii uczestniczyć będzie tak liczne grono gwiazd, które zachęcą Polaków do tego, by tego dnia oni również zamienili się w słuch.
Dwa główne cele kampanii to:
- docenienie, wyróżnienie, wspólne uczczenie Międzynarodowego Dnia Głuchych; zjednoczenie społeczeństwa wokół tematyki głuchych tego określonego dnia; zwrócenie uwagi społeczeństwa na tę grupę społeczną;
- zbiórka społeczna na stypendia edukacyjne dla utalentowanej młodzieży głuchej (operatorem i realizatorem tego działania jest Polski Związek Głuchych).
Jeżeli chcieliby Państwo wesprzeć utalentowaną młodzież głuchą, prosimy o wpłatę darowizny na konto bankowe: 31 1160 2202 0000 0003 1069 2507 (Bank Millenium).
Rozmawiał Adam Chabiński
